امام جعفر صادق (ع) امام ششم شیعیان در پگاه روز جمعه یا دوشنبه هفدهم ربیع الأول سال 80 هجرى، معروف به سال قحطى، در مدینه دیده به جهان گشود. اما بنا به گفته شیخ مفید و کلینى، ولادت آن حضرت در سال 83 هجرى اتفاق افتاده است. لیکن ابن طلحه روایت نخست را صحیح ‏تر میداند و ابن خشاب نیز در این باره گوید: چنان که ذراع براى ما نقل کرده، روایت نخست، سال 80 هجرى، صحیح است.
 وفات آن امام (ع) درروز دوشنبه از ماه شوال و بنا به نوشته مؤلف جنات الخلود در 25 شوال و به روایتى نیمه ماه رجب سال 148 هجرى روى داده است. با این حساب مى‏توان عمر آن حضرت را 68 یا 65 سال گفت که از این مقدار 12 سال و چند روزى و یا 15 سال با جدش امام زین العابدین (ع) معاصر بوده و 19سال با پدرش و 34 سال پس از پدرش زیسته است که همین مدت، دوران خلافت و امامت آن حضرت به شمار میآید.
در دوران قبل از امامت، حضرت شاهد فعالیتهای پدر خویش در نشر معارف دینی و تربیت شاگردان وفا دار و با بصیرت بود. امام باقر در مناسبتهای مختلف به امامت و ولایت فرزندش جعفر صادق تصریح فرموده و شیعیان را پس از خودش به پیروی از او فرا می خواند.
امام صادق در سال 114 هجری قمری پس از شهادت پدرش در سن 31 سالگی به امامت رسید. دوران امامتش مصادف بود با اواخر حکومت امویان که در سال 132 به عمر آن پایان داده شد و اوایل حکومت عباسیان.
دوران امام جعفر صادق در میان دیگر دورانهای ائمه اطهار، دورانی منحصر به فرد بود و شرایط اجتماعی و فرهنگی عصر آن حضرت در زمان هیچ یک از امامان وجود نداشته است و این به دلیل ضعف بنی امیه و قدرت گرفتن بنی عباس بود.
این دو سلسله مدتها در حال مبارزه با یکدیگر بودند که این مبارزه در سال 129 هجری وارد مبارزه مسلحانه و عملیات نظامی گردید.
این کشمکش ها و مشکلات سبب شد که توجه بنی امیه و بنی عباس کمتر به امامان و فعالیتشان باشد، از این رو این دوران، دوران آرامش نسبی امام صادق و شیعیان و فرصت بسیار خوبی برای فعالیت علمی و فرهنگی آنان به شمار می رفت.
عصر آن حضرت همچنین عصر جنبش فرهنگی و فکری و برخورد فرق و مذاهب گوناگون بود. پس از زمان رسول خدا دیگر چنین فرصتی پیش نیامده بود تا معارف اصیل اسلامی ترویج گردد، بخصوص که قانون منع حدیث و فشار حُکّام اموی باعث تشدید این وضع شده بود. لذا خلأ بزرگی در جامعه آنروز که تشنة هرگونه علم و دانش و معرفت بود، به چشم می خورد.
امام صادق با توجه به فرصت مناسب سیاسی و نیاز شدید جامعه، دنباله نهضت علمی و فرهنگی پدرش را گرفت و حوزه وسیع علمی و دانشگاه بزرگی به وجود آورد و در رشته های مختلف علمی و نقلی شاگردان بزرگی چون: هشام بن حکم، مفضل بن عمر کوفی جعفی، محمد بن مسلم ثقفی، ابان بن تغلب، هشام بن سالم، مؤمن طاق، جابر بن حیان تربیت کرده است. تعداد شاگردان امام را تا چهار هزار نفر نوشته اند از جمله ابوحنیفه رئیس یکی از چهار فرقه اهل سنت که خود ایشان به این موضوع افتخار کرده است.
همچنین در حوزه فقه و احکام نیز توسط ایشان فعالیت زیادی صورت گرفت، به صورتی که شاهراههای جدیدی در این بستر گشوده شد که تاکنون نیز به راه خود ادامه داده است.
بدین ترتیب، شرایطی مناسب پیش آمد و معارف اسلامی بیش از هر وقت دیگر از طریق الهی خود منتشر گشت،

حاکمان معاصر
همانطور که گفته شد امام بین دو دوره عباسی و اموی و دوران گذار از امویان به عباسیان می زیست. ایشان ازمیان خلفای اموی با افراد زیر معاصر بود:
1- هشام بن عبدالملک)105 تا 125 ه ق)
2- ولید بن یزید بن عبدالملک(125-126)
3- یزید بن ولید بن عبدالملک (126)
4- ابراهیم بن ولید بن عبدالملک (70 روز از سال 126)
5- مروان بن محمد(126-132)
6- و از خلفای عباسی نیز معاصر بود با: 
7- عبدالله بن محمد مشهور به سفاح (132-137)
8- ابوجعفر مشهور به منصور دوانیقی(137-158)

شهادت امام(ع)
پس از به قدرت رسیدن عباسیان، همانطور که آن حضرت پیش بینی کرده بود فشار بر شیعیان افزایش یافت و با روی کار آمدن منصور این فشار به اوج خود رسید. امام نیز از این فشار ها مستثنی نبود. این دوران، یعنی چند سال آخر عمر آن حضرت بر خلاف دوران اولیه امامتشان،‌ دوره سختی ها و انزوای دوبارة آن حضرت و حرکت تشیع بود. منصور شیعیان را به شدت تحت کنترل قرار داده بود.
سرانجام، امام ششم شیعیان در سن 65 سالگی به دست عوامل منصور دوانقی مسموم شد و بر اثر آن به شهادت رسید.
آری 25 شوال سالروز شهادت رییس مذهب تشیع حضرت امام جعفر ضادق علیه السلام است که عامّه و خاصّه به علم و اجابت دعاء او که دو علامت امامت است اعتراف کردند،  و اعلام علمای اسلام شهادت دادند که آنچه بشر به علم آن تا روز قیامت محتاج است،  در کتاب اوست.
 خاتم انبیاء او را صادق نامید، و اسم او را به روایت امام زین العابدین ( علیه السلام ) نزد اهل اسمان صادق است.
 و ابو حنیفه او را اعلم الناس دانسته،  و از امام مالکیه نقل شده است که بر قلب بشری افضل از اودرعلم و عبادت و فضل و ورع خطور نکرده است.
سعادتمند مردمی که پیرو صادقی باشند که صادق ال محمّد ( صلوات الله علیهم اجمعین ) است.
ابن شهر اشوب در(مناقب) و قطب راوندی در (خرائج) از مفضل بن عمر روایت کردند که:
 « با ابی عبدالله جعفربن محمّد ( علیه السلام ) می رفتیم،  به زنی برخورد کردیم که گاو مرده در مقابلش بود،  و ان زن و کودکانش گریه میکردند.  ان حضرت از سبب گریه ان زن و طفلانش پرسید.  گفت:  این حیوان وسیله معیشت من و وطفلانم بود،  و اکنون در کار خود متحّیرم که چه کنم ؟ فرمود:  میخواهی خدا او را برای تو زنده کند ؟ ان زن گفت:  ایا با این مصیبت مرا مسخره میکنی ؟ دعایی خواند و پای خود را به ان حیوان زد،  گاو به سرعت سر پا ایستاد،  ان زن گفت:  به پروردگار کعبه،  او عیسی بن مریم است.
ان حضرت به میان مردم رفت تا کسی او را نشناسد »
کسی که از قدمش اعجاز نفس عیسی ظاهر میشود و نفسش حیات ابد به ادمیّت می بخشد و مذهبش صراط مستقیمی است که انبیاء و مرسلین و شهدا و صّدیقین و عباد الله الصّالحین به ان متنعّمند،  روز شهادتش روز مصیبت اسلام و مسلمین است.
قال الصادق (ع):
مومن به اندازه ی کارهای خوبش آزمایش می شود پس هر که دینش درست و کارش نیکو باشد بلایش سخت گردد چرا که خداوند عز و جل دنیا را نه برای پاداش مومن قرار داده و نه کیفری برای کافر و هرکس دینش سست و عملش ضعیف باشد بلایش اندک باشد.  (بحارالانوار ?? )
منبع: اینترنت